دیده بانی در انتخابات پس از آن که فعالیت های دیده بانی با موفقیت به پایان رسید، سازمان شما ممکن است بخواهد در نظر بگیرد که آیا قصد ادامه دادن به فعالیت های خود را شاید تحت عنوان ماموریتی دیگر داشته و یا حالا که مسئولیت های سازمانی که به جهت تکمیل آنها گروه دیده بانی تشکیل شده است و با موفقیت به پایان رسیده ، خیال از هم پاشیدن ساختار سازمانی خود را دارد یا خیر؟

عوامل مطرح شده در زیر ممکن است به این تصمیم گیری شما مربوط باشند:

۱. یک انتخابات به خودی خود شرایط لازم برای امنیت یک سیستم سیاسی مردمسالارانه و یا بر پا سازی فرآیند های یک جامعه آزاد تحت وجدان و رفتار شهروندی را تضمین ننموده و حتی پایان دوره ی گزار را نیز گواهی نمی دهد؛

٢.گروه های بی طرف برای شکل دهی جامعه مدنی، راه اندازی سازمان های میانی که نیاز ها و خواسته های مردم را برای توسعه یک دولت خوب و احترام برای حقوق بشر بسیج نموده و بیان می کنند، مورد نیاز هستند؛

٣.شبکه ای از مردم که برای دیده بانی انتخابات گرد هم آمده اند می توانند برای تکمیل اهداف اساسی دیگری برای تقویت سیستم مردمسالارانه انتقال یابند.

چالش های موجود در این راه نیز قابل ملاحظه هستند. بدون حضور انتخاباتی در افق زمانی مشخص، امکانات مالی کافی برای پرداخت دستمزدهای کارکنان و فضای اداری در اختیار سازمان دیده بانی شما نیز ناپدید می شوند. همچنین اشتیاق افراد برای انجام کارهای داوطلبانه و وقف زمان و انرژی خود برای سازمان نیز تحلیل خواهد یافت. به همین دلیل است که برای بقای یک سازمان باید دستور کاری مشخص برگزیده شود که به یک نیاز شناخته شده پاسخ گفته، از منابع موجود و در اختیار، استفاده ی لازم را به عمل آورده و انجمنی از داوطلبان را برای مشارکت در کار و ادامه تلاش های تعریف شده تشویق نماید.

برای به دست آوردن تمرکز لازم روی فعالیت ها پس از برگزاری انتخابات، سازمان دیده بانی شما ممکن است در پی یافتن فعالیت های دیگری باشد که برخی از آنها شامل موارد زیر می شوند:

١.تجزیه، تحلیل و طرفداری از ایجاد اصلاحات در قوانین انتخاباتی یا سایر قوانین و سیاست های موجود، از جمله آنهائی که به مشارکت شهروندان در فرآیندهای انتخاباتی و شفافیت موجود در فعالیت های دولتی مربوط می شود؛

٢.به انجام رساندن برنامه های آموزشی روی مسئولیت های مدنی و فرآیندهای مردمسالارانه؛

٣.ارائه کمک های فنی به مسئولان قضائی«و یا کارکنان آنها» و مسئولان دولتی؛

٤.ارزیابی عملکرد مسئولان قضائی؛

٥.دیده بانی مسائل مربوط به حقوق بشر و موارد وابسته به حقوق مدنی؛

٦.تلاش برای افزایش مشارکت سیاسی بخش هائی از جامعه که به هر نحوی در اقلیت هستند که شامل گروه های اجتماعی مانند زنان، یا اقلیت های قومی می باشند؛

٧.دیده بانی منصفانه عملکرد رسانه های گروهی در رفتارشان با احزاب سیاسی و سیاست های تعیین شده جدید؛

٨.تشویق دولت به مسئولیت پذیری و صداقت؛

٩.تقویت امکان گفتگو میان شهروندان در سطوح محلی و ملی؛

موارد فراوان دیگری نیز در مورد این که پس از به اتمام رساندن فرآیند دیده بانی انتخابات، (نیروی کاری در اختیار سازمان چه کارهایی ممکن است انجام دهند)، وجود دارد. برخی از این کارکنان ممکن است برای مشارکت در کارهای دولتی به نهاد های وابسته به آن بپیوندند. تمامی کشورها به نوعی به خدمتگذاران عمومی صادق و با استعداد نیاز دارند، به ویژه وقتی که کشور مورد نظر در میانه یک فرآیند گذار نیز باشد. آن دسته از اعضای مشغول به کار در سازمان دیده بانی شما که نیت خوب خود را در خلال به انجام رساندن تلاش های نظارتی خود به اثبات رسانده اند ممکن است برای احراز مقام های رسمی در دولت و زندگی مدنی مناسب بوده و با آغوشی باز پذیرفته شوند. به منظور محافظت از شهرت سازمان دیده بانی شما، بی طرفی درست خواهد بود که سازمان شما به طراحی و توسعه سیاست هائی بپردازد که تعیین می کنند آیا نیروی انسانی در اختیارتان لازم است ارتباطات رسمی شان را با گروه دیده بانی قطع نمایند یا نه؟

از طرف دیگر، آنچانکه در بالا گفته شد، نباید از نظر دور نمائید که سازمان های مستقل و بی طرف مدنی می توانند نقش بسیار مهمی در چرخه حیات یک سیستم سیاسی مردم سالارانه بازی نمایند. بنابراین، در حالیکه برخی از رهبران و اعضای سازمان شما ممکن است کار مستقیم برای دولت و یا احزاب و گروه های سیاسی داشته باشند، نباید فراموش کنند که یاری و کمک های فراوانی نیز برای حمایت از موسسات مردم سالارانه ای که به تازگی انتخاب شده اند برای تدارک انتخابات آینده وجود خواهد داشت.