6:31 AM
     صفحه نخست          اساسنامه و مرامنامه حزب          آلبوم عکس       عضویت در حزب         آرشیو مطالب       جستجوی مطلب           پیوند ها          تماس با ما 
 یادداشت سر دبـیـر
  خطر ! جاسوسان مشغول کارند

اینبار با نبرد مرصاد گونه ای مواجه بودیم که وسعت تنگنه آن به بزرگی تمام ایران بود ، آنها فقط طی چند روز از نوار باریک مرزی غرب کشور وارد نشده بودند بلکه از سالیان و دهه ها پیش ، از همه سرحدات کشور :از غرب ، شرق ، جنوب و شمال وارد کشور شده بودند ، زمینی ، هوایی ، دریایی در قالب مهاجر افغانی و طلبه پاکستانی و تاجر عراقی و.....

 اخبار عمومی
بازگشت هواپیماهای مسافری به آسمان ایران
روزنامه جمهوری اسلامی : صداوسیما را از افراد کم سواد و مشکوک پاکسازی کنید/ با افرادی که بنام ایدئولوگ نظام، عوامفریبی کردند برخورد شود
سخنگوی دولت : با وجود بی‌اطمینانی به مذاکرات، مسیر مذاکرات را ترک نمی‌کنیم
موافقت ترامپ با فروش ۵۱۰ میلیون دلار تسلیحات به اسرائیل
حمله حسین شریعتمداری به موافقان مذاکره : هم خائن‌اند هم احمق
پسر نتانیاهو : از ترس جانم اسرائیل را ترک کرده ام
وزرای خارجه مصر و عمان خواستار از سرگیری مذاکرات شدند
نماینده سنای پاکستان: در صورت تعرض به جان آیت‌الله خامنه‌ای هیچ آمریکایی در پاکستان نخواهد ماند
انتقاد پزشکیان از گروسی در گفتگوی تلفنی با مکرون
کیفرخواست قاتل الهه حسین‌نژاد صادر شد
ادعای کاخ سفید: با ایران همچنان در ارتباط هستیم
آیت‌الله نوری همدانی: هرگونه تعرض و تهدید به رهبری و مرجعیت شیعه حکم محارب دارد
گروسی : ایران می تواند در چند ماه دوباره غنی سازی کند / شبکه ان بی سی: مذاکرات ایران و امریکا، به زودی
رئیس ستاد کل: درباره پایبندى دشمن به آتش‌بس، کاملاً تردید داریم / وزیر دفاع عربستان : تسلیت شهادت فرماندهان ؛ برای پایان جنگ تلاش زیادی کردیم
علی لاریجانی: در ابتدای جنگ، دست نظامی ما نسبت به اسرائیل پایین‌تر بود و ما را غافلگیر کرده بودند/ تهدید کردند در ۱۲ ساعت کشور را ترک کنم
سفیر ایران در سازمان ملل: تسلیم بی‌قید و شرط، مذاکره نیست؛ با آمریکا گفت‌وگو نمی‌کنیم
قالیباف: مصوبه مجلس حساب و کتاب ما با آژانس بین المللی انرژی اتمی بود
حاجی بابایی: در بخش پدافند ضعف داریم/ هر ضربه ای در داخل خوردیم صددرصد از نفوذی ها بود
ترامپ: مذاکره با ایران هفته آینده؛ توافق هسته‌ای "ضروری نیست"
تعلیق همکاری ایران با آژانس اتمی در دستور کار مجلس قرار گرفت
هشدار روحانی: آتش‌بس، پایان تهدید نیست/ باید به سخن مردم گوش سپرد و جبران و بازسازی کرد
جانشین سازمان اطلاعات فراجا به شهادت رسید
عراقچی: تا پایان تجاوزات، مذاکره با آمریکا منتفی است
عقب‌نشینی ترامپ از تغییر رژیم در ایران: هرج‌ومرج نمی‌خواهیم / ایرانی‌ها تاجرند، نه جنگ‌طلب
سی‌ان‌ان: ارزیابی اولیه اطلاعاتی آمریکا نشان می‌دهد که سایت‌های هسته‌ای ایران تخریب نشده‌اند
وزیر خارجه انگلیس: بمباران، برنامه هسته‌ای ایران را متوقف نمی‌کند
فرانسه: حمله به زندان اوین غیرقابل‌قبول است
زمان برگزاری کنکور روز ۱۶ تیرماه اعلام خواهد شد
واکنش ظریف به اظهارات ترامپ: در باره تغییر رژیم خیالبافی می‌کند ؛ تنها ایرانیان، عظمت ایران را خواهند ساخت
سرلشکر موسوی: تنبیه نتانیاهو را تا بیچارگی‌اش با قدرت ادامه می‌دهیم
بیانیه دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی درباره پاسخ موشکی ایران به تجاوز آمریکا
واکنش تند ترامپ به احتمال ارسال کلاهک هسته‌ای روسیه به ایران
چین: حمله به ایران اعتبار آمریکا را در جهان خدشه‌دار کرد
بازگشت شمخانی به میدان نبرد: اینک ابتکار در دست ماست؛ شگفتی‌ها ادامه خواهد داشت
سید محمد خاتمی: هدف اصلی این جنگ تحمیلی، نابودی توان ملی و حیات ایران یکپارچه و ایرانیان همبسته است/ اکثریت قاطع مردم همدلانه به میدان آمدند
نتانیاهو: وارد جنگ فرسایشی نخواهیم شد
نامه تند عبدالکریم سروش علیه رضا پهلوی؛ این پیر‌کودک بی‌فرهنگ!
یادداشت رضا کیانیان بازیگر در نکوهش وطن‌ فروشی
هشدار سخنگوی کرملین به اسرائیل درباره هرگونه سوء قصد به رهبر انقلاب/ تغییر نظام ایران غیرممکن است
استاد روابط بین الملل دانشگاه: ورود آمریکا به جنگ با ایران جرقه جنگ جهانی سوم است
 گفتــگو
پورمحمدی: مذاکره میدان رقابت برای گرفتن حق است/ آیا باید بنشینیم و هر روز تحریم جدیدی تحمل کنیم؟
سیدحسن خمینی: وقتی مسأله این می‌شود که کدام اجتهاد باید حکومت کند، پاسخ این است همان اجتهادی که مردم به آن رأی می‌دهند
جلودارزاده، نماینده ادوار مجلس: بسیاری از زنان مجلس به دنبال یافتن جایگاهی برای ارتقای کلی زنان نیستند
رئیس پیشین صداوسیما: فردوسی‌پور به دلیل گفت‌وگو با ظریف کنار گذاشته شد؛ "نود" از سریال‌های پرهزینه بیشتر مخاطب داشت
ضرغامی: اگر حرفی را که رهبری گفتند، من بزنم چه بلایی به سرم می آورند؟/ گفتند من وصله ناجور دولت رئیسی بودم
رشیدی کوچی: کوران مذاکرات ایران و آمریکا، زمان مناسبی برای رفع فیلترینگ است/ پزشکیان از وفاق با مردم غافل شده است
محمد هاشمی : برای پیشبرد مذاکرات و رفع تحریم ها، کاسبان تحریم خلع ید و خلع سلاح شوند/ ترامپ اهل معامله است نه جنگ
فریدون عباسی: هم با عقل و عزت مذاکره می کنیم هم دستمان روی ماشه است
عباس عبدی: پزشکیان نقطه اصلی وفاق و چارچوبش را باید با رهبری حل کند
جلایی پور: مذاکره با آمریکا اگر «برد-برد» باشد، پیش می‌رود / مگر ایران چلاق است که قطر یا روسیه میانجی شوند؟

کد مطلب 23385           تاریخ ارسال : 1398/04/16                         نسخه چاپی
سیاست جیره‌بندی یا اعطای کوپن در شرایط فعلی جواب می‌دهد؟

علی سرزعیم، اقتصاددان در یادداشتی در ایسنا نوشت: سیاست جیره‌بندی یا اعطای کوپن (اعم از هدفمند یا فراگیر) گزینه‌ای بینابینی است؛ یعنی نه به خوبی یارانه نقدی است و نه به بدی سیاست یارانه قیمتی فراگیر؛ بنابراین اگر سیاستگذار به اشتباه و به هر دلیلی از اجرای یارانه نقدی خودداری می‌کند، گزینه جایگزین تداوم سیاست یارانه قیمتی فراگیر نخواهد بود بلکه اجرای سیاست جیره‌بندی یا کوپن سیاست قابل قبول و قابل دفاعی خواهد بود.


این روزها بحث تغییر سیاست حمایتی در کالاهای اساسی و استفاده یا عدم استفاده از کوپن مطرح است. این وضعیت موجب شده که برخی با یادآوری تجربه دهه ۶۰ با استفاده از روش کوپن یا همان جیره بندی مخالفت کنند و آن را نوعی عقب‌رفت به سه دهه گذشته قلمداد کنند. همانگونه که در ادامه نشان داده خواهد شد، کوپن روشی است که محاسن و در عین حال معایب خود را دارد و وجود این معایب به تنهایی برای نفی آن کافی نیست، بلکه باید آن را با شیوه‌های حمایتی رقیب در امر کالاهای اساسی مقایسه کرد و آنگاه به قبول یا رد این شیوه نظر داد.

از دید اینجانب تنها سه روش حمایتی در کالاهای اساسی وجود دارد. بهترین روش حمایت نقدی یا همان پرداخت یارانه نقدی است که یا به شکل هدفمند پرداخت می‌شود که ایده‌آل است یا به شکل فراگیر پرداخت می‌شود. در این روش دولت هیچ مداخله قیمتی انجام نمی‌دهد یا هیچ نوع جیره‌بندی انجام نمی‌دهد. بدترین شیوه، شیوه متعارف و رایجی است که هم اکنون دولت انجام می‌دهد؛ یعنی تلاش می‌شود با اختصاص ارز ارزان یا نهاده‌های ارزان مثل وام ارزان، انرژی ارزان و امثال آن قیمت کالاهای اساسی موردنظر پایین نگه داشته شود.

به باور اینجانب سیاست جیره‌بندی یا اعطای کوپن (اعم از هدفمند یا فراگیر) گزینه‌ای بینابینی است؛ یعنی نه به خوبی یارانه نقدی است و نه به بدی سیاست یارانه قیمتی فراگیر؛ لذا اگر سیاستگذار به اشتباه و به هر دلیلی از اجرای یارانه نقدی خودداری می‌کند، گزینه جایگزین تداوم سیاست یارانه قیمتی فراگیر نخواهد بود بلکه اجرای سیاست جیره‌بندی یا کوپن سیاست قابل قبول و قابل دفاعی خواهد بود.

برخلاف آنچه در تبلیغات گفته می‌شود، استفاده از کوپن بازگشت به عقب نیست؛ یا اگر هم هست، تداوم سیاست یارانه قیمتی فراگیر سیاستی عقب‌مانده‌تر است. اگر قرار است روزآمد رفتار کنیم باید سیاست یارانه نقدی را اتخاذ کنیم! تابوسازی از اجرای سیاست یارانه نقدی است که ما را به عقب می‌کشاند و اگر قرار است عقب‌گردی نباشد باید سیاستگزار را به اتخاذ سیاست یارانه نقدی سوق داد.

ممکن است این سوال برای خواننده ایجاد شود که با چه ملاکی می‌توان رتبه‌بندی مذکور را توجیه کرد؟ پاسخ در دو معیار متعارف در اقتصاد بخش عمومی است که عبارتند از کارایی و برابری. وقتی دولت سیاست یارانه قیمتی فراگیر را اتخاذ می‌کند، هم در نظام تولید اقلام مذکور ناکارایی ایجاد می‌شود و هم عدالت مخدوش می‌شود. مثلاً وقتی دولت خود را متعهد می‌کند که قیمت گوشت پایین بماند، معمولاً یکی از این روش‌های پرخطا رخ می‌دهد. یا دولت افزایش قیمت گوشت را ممنوع می‌کند که این امر انگیزه تولید گوشت (یعنی دامداری) را مخدوش می‌کند و معمولاً موجب قاچاق یا رشد بازار سیاه و غیررسمی می‌شود و بی‌دلیل مواجهه‌ای میان دولت و مردم ایجاد می‌کند و بی دلیل پرونده‌های قضایی به‌وجود می‌آورد. این سیاست چون معمولاً جواب نمی‌دهد معمولاً اعتبار دولت را مخدوش می‌کند و یک شکست به لیست شکست‌های سیاستگذاری می‌افزاید. به این مشکلات این عیب را نیز اضافه کنید که معمولاً با فساد گسترده همراه می‌شود و در شرایطی که کشور با کمبود منابع مواجه است، رشد فساد نارضایتی را بیشتر کرده و اعتماد عمومی را زایل می‌کند.

اینها اشکالاتی است که ناکارایی این سیاست را نشان می‌دهد. اشکال بزرگ دوم آن ناعدالتی است، زیرا بیشتر در خدمت اقشار برخوردار است زیرا وقتی قیمت اقلام اساسی پایین نگه داشته می‌شود انگیزه مصرف را بیشتر می‌کند و کسانی که درآمد بیشتری دارند مصرفشان از کالاهای اساسی را افزایش می‌دهند و به این ترتیب سهم اقشار ضعیف از کالاهای اساسی و یارانه‌ای که به آن اختصاص یافته کمتر از اقشار برخوردار می‌شود. به این ترتیب هدف برابری و عدالت نیز تامین نمی‌شود.
پرداخت کوپن یا جیره‌بندی موجب می‌شود که مشکل بی عدالتی حل و تضمین شود که بهره‌مندی اقشار مختلف از یارانه اختصاص یافته مساوی باشد. این روش چون سیستم دو نرخی یعنی نرخ آزاد و نرخ کوپن را به رسمیت می‌شناسد، ناکارایی کمتری دارد و انگیزه‌های تولید برای فروش به نرخ آزاد را سرکوب نمی‌کند. در عین حال چون بخشی از کالا که به نرخ آزاد فروخته می‌شود معمولاً بزرگ‌تر است. فساد ناشی از دو نرخی بودن کمتر از سیاست مربوط به یارانه قیمتی فراگیر است ولی این فساد کماکان وجود دارد و صفر نمی‌شود.

یک اشکال بزرگ‌تر کوپن این است هزینه معامله‌ای را به افراد تحمیل می‌کند؛ یعنی کسی که گوشت کمتر و برنج بیشتری می‌خواهد ناچار می‌شود کوپن گوشت خود را بفروشد تا کوپن برنج بخرد و به این ترتیب شغل دلالی کوپن ایجاد می‌شود. چون در این خرید و فروش قیمت فروش افت و قیمت خرید افزایش پیدا می‌کند تا دلال نیز سود کند، هزینه‌ای به مردم تحمیل می‌شود. گاه خرید و فروش کوپن ممنوع می‌شود و مردم مجبور می‌شوند گوشت و برنج را خریداری کنند و آنگاه در کنار خیابان آنها را با هم معامله کنند که نوعی هزینه معامله و تحقیر در حق آنهاست. امروزه با بهره‌گیری از سیستم فناوری اطلاعات و کارتهای هوشمند می‌توان این مشکل را به کلی حل کرد و فرد را مخیر کرد تا از سهمیه کوپن خود استفاده کند و یا معادل نقدی آن را دریافت کند. به این ترتیب این هزینه معامله منتفی می‌شود.

بهترین نظام، پرداخت یارانه نقدی است. در این نه نظام انگیزشی تولید مختل می‌شود و نه نظام دو نرخی فسادآمیز وجود دارد و نه نابرابری در مصرف و استفاده از یارانه کالاهای اساسی وجود دارد و نه هزینه معامله‌ای به آنها تحمیل می‌شود. اگر دولت بتواند یارانه نقدی را به شکل هدفمند پرداخت کند که ایده آل خواهد بود و حمایت از اقشار ضعیف موثرتر خواهد شد اما اگر تشخیص افراد مستحق از غیرمستحق دشوار باشد و هزینه سیاسی زیادی را به سیاست گذار تحمیل کند پرداخت یکسان و فراگیر، گزینه مرجح و قابل توصیه خواهد بود. در هر دو حالت، یارانه نقدی از یارانه قیمتی و جیره‌بندی بهتر است.

با این توضیحات مشخص می‌شود که در شرایطی که توزیع یارانه نقدی مورد تایید سیاست گذار نیست اجرای سیاست توزیع کوپن گزینه بهتری از تداوم وضع موجود است و باید از آن دفاع کرد.


نظرات خوانندگان


نام ارسال کننده
متن
     

کلیه حقوق و مطالب وبسایت متعلق به ساحت کرمانشاه می باشد                  کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است             طراحی و پیاده سازی : : شرکت داده پردازان ستاره صبح غرب