هیچ راهی جز بازسازی قدرت دفاعی بومی و هم‌زمان، بازآفرینی اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی پیش روی ما نیست. توان نظامی باید تقویت شود، اما به تنهایی کفایت نمی‌کند. اقتصاد تاب‌آور، دیپلماسی خردمندانه و اعتماد متقابل میان مردم و حاکمیت، اضلاع مکمل امنیت ملی‌اند. این بحران باید دستورکاری بسازد برای تصحیح مسیر و بازسازی بنیادهای حکم رانی.
متن کامل پیام رییس جمهوری پیشین ایران از این قرار است:
مردم عزیز، شریف و نجیب ایران
در روزهایی که امنیت و آرامش این سرزمین آماج آتش دشمنان دیرین شد و زمین و آسمان کشورمان لرزید، این شما بودید که با صبوری، هوشیاری و همبستگی، دیوار دفاع ملی را استوار نگاه داشتید. پیش از سخنی، باید در برابر شما سر تعظیم فرود آورد؛ چرا که اگر ایستادگی نشکست، اگر امید خاموش نشد و اگر کشور فرو نپاشید، از برکت دل‌های آگاه و جان‌های مقاوم شما مردم بود.
در جریان این حملات سنگین و سازمان‌یافته، متأسفانه آسیب‌هایی جدی و جانکاه بر کشور وارد آمد. جمعی از فرماندهان رشید و دانشمندان برجسته هسته‌ای، پژوهشگران حوزه دفاعی، پاسداران فداکار، افسران و سربازان شجاع ارتش و نیز صدها نفر از شهروندان بی‌گناه غیرنظامی به شهادت رسیدند و خانواده‌های بسیاری داغدار شدند. همچنین بخش‌هایی از تأسیسات پدافندی، هسته‌ای، زیربنایی و حتی اماکن مسکونی هدف تخریب قرار گرفت. این ضایعه، سنگین و اندوه‌بار است و باید با صداقت از آن سخن گفت.
ما در برابر این حقیقت چشم نمی‌بندیم و آن را فرصتی برای بازاندیشی و ترمیم می‌دانیم؛ چرا که اعتماد مردم به ساختارهای دفاعی و مدیریتی، نعمتی حیاتی و در عین حال، شکننده است. دشمن با تمام توان کوشید تا این اعتماد را از درون متزلزل کند. اکنون برای ما رسالتی دوچندان است: هم در بازسازی توان بازدارندگی و هم در بازسازی رابطه‌ای متقابل، صادقانه و پُرامید با مردم.
در این میدان، اگرچه هزینه‌ها سنگین بود، اما رهبری کشور با آرامش، صلابت و اشرافی همه‌جانبه، مسیر کشور را از عقب‌نشینی به سوی ایستادگی سوق دادند. نقش مقام معظم رهبری در مدیریت صحنه‌های امنیتی، سیاسی و دیپلماتیک این بحران، تعیین‌کننده بود. فرماندهی کل قوا با اتخاذ تصمیماتی سنجیده، مسیر تجاوز را سد کرده و متجاوزان را ناگزیر به توقف درگیری کرد.
در کنار این هدایت کلان، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران – ارتش، سپاه، بسیج و نیروهای انتظامی – با ایثار و در بسیاری موارد با نثار جان خود، از کیان ایران دفاع کردند. ملت ایران این فداکاری‌ها را قدر می‌شناسد و به حافظه تاریخی خود می‌سپارد.
در این ایام، دولت نیز، با همه دشواری‌ها، تلاش کرد تا کشور را از دلهره تأمین نیازهای ضروری دور نگاه دارد. استمرار فعالیت‌های عمومی، حفظ پیوستگی خدمات، و تلاش برای تقویت امید اجتماعی، جز با همدلی دستگاه اجرایی و همراهی مردم ممکن نمی‌شد.
مردم صبور ایران،
در روزهایی که اضطراب می‌توانست بر آرامش غلبه کند، شما خود به نماد فرهنگ همدلی، همراهی و مهربانی تبدیل شدید. ما آغازگر جنگ نبودیم، اما در برابر تهدید، از استقلال و کرامت خود دفاع کردیم. اگر امروز دشمنان در پیشروی ناتوان‌اند، دلیل آن تنها قدرت نظامی نیست؛ بلکه حضور معنادار مردم، آرامش جامعه و سرمایه اجتماعی پرشکوهی است که شما پاس داشته‌اید.
تجربه مقاومت در لبنان و تحولات همین روزهای اخیر به روشنی نشان می‌دهد که آتش‌بس، الزاماً نشانه پایان تهدید نیست. آتش‌بس می‌تواند فرصتی برای خدعه و فریبکاری، برطرف کردن ضعف‌ها و زمینه‌سازی برای حمله‌ای دیگر باشد. ما نباید فریب واژگان را بخوریم. آمادگی کامل اطلاعاتی، دفاعی و امنیتی باید حفظ شود، زیرا دشمنان این ملت، در عمل نشان داده‌اند که قابل اعتماد نیستند. قضاوت نهایی را باید به رفتار آنان سپرد، نه وعده‌هایشان.
از این نقطه به بعد، روشن است که هیچ راهی جز بازسازی قدرت دفاعی بومی و هم‌زمان، بازآفرینی اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی پیش روی ما نیست. توان نظامی باید تقویت شود، اما به تنهایی کفایت نمی‌کند. اقتصاد تاب‌آور، دیپلماسی خردمندانه و اعتماد متقابل میان مردم و حاکمیت، اضلاع مکمل امنیت ملی‌اند. این بحران باید دستورکاری بسازد برای تصحیح مسیر و بازسازی بنیادهای حکمرانی.
در کنار همه این‌ها، باید یادآور شد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قبال ایران برخوردی متوازن و منصفانه نداشت. ما تعامل را رد نمی‌کنیم، اما این تعامل تنها زمانی مؤثر است که بر پایه احترام، انصاف و تعهد دوطرفه باشد. انتظار می‌رود آژانس، میان وظیفه نظارتی و نقش حمایتی خود در قبال اعضای پیمان – از جمله ایران – توازنی عادلانه برقرار کند.
مردم آگاه ایران،
ما همچنان باید هوشیار باشیم. بی‌اعتمادی به آنانی که در زبان، صلح می‌جویند اما در عمل، تحریم، تهدید، ترور و تحمیل را پیش می‌برند، ضرورتی ملی است. آمریکا و رژیم صهیونیستی در پی تضعیف اراده، همبستگی و اتحاد ملی و تمامیت سرزمینی ما هستند، نه صرفاً هدف گرفتن زیرساخت‌های ما.
این روزها به ما آموخت که تداوم سه پایه جمهوریت، اسلامیت و ایرانیت در گرو هم‌صدایی صادقانه میان مردم، دولت، رهبری و دیگر نهادهای ملی است. این هم‌صدایی، با گفت‌وگو و گستراندن چتر ملی بر فراز همه آحاد ملت با همه تفاوت‌ها قومی و مذهبی و سیاسی، با صداقت در مواجهه با ضعف‌ها و با فاصله گرفتن از خودکم‌بینی‌ها و و بزرگ‌بینی‌ها ممکن می‌شود. باید به سخن مردم گوش سپرد، باید جبران کرد، باید بازسازی کرد و باید به فردا اندیشید. ما باید آماده باشیم – نه برای جنگ‌طلبی – بلکه برای صلحی پایدار و مقتدر، که هزینه دارد و با عقلانیت و بازدارندگی و جستجوی عمق استراتژیک در قلب‌ها و ذهن‌های ما ایرانیان حاصل می‌شود، نه با آرزواندیشی‌های بی‌مبنا و بی‌پروا.
اکنون قاعدتاً این امر برای مقامات مسئول روشن شده است که ترمیم و بازسازی استراتژی ملی بویژه در سایه تحولات ۲ سال اخیر در منطقه الزامی راهبردی و ضرورتی فوری است.